W ostatnim czasie w sieci pojawił się artykuł popularnego serwisu powstały na kanwie sporu programisty z Krajową Informacją Skarbową, o to czy działając w zespole programistów można korzystać z ulgi IP BOX. W związku z tym, że artykuł umieszczony jest za paywallem został opatrzony bardzo chwytliwym i wprowadzającym w błąd tytułem, postanowiłem wyjaśnić tę niezmiernie ważną kwestię dokładniej.

KONTEKST SPRAWY

W tym miejscu należy stwierdzić, że wnioskodawca prawdopodobnie posłużył się złą definicją programu komputerowego, zatem Krajowa Informacja Skarbowa innej decyzji wydać nie mogła, gdyż wnioskodawca nie uwzględnił specyfiki programów komputerowych.

W przedmiotowej sprawie dyrektor KIS, a potem WSA bazowali na oświadczeniach podatnika z wniosku o interpretację. Wynikało z nich, że oprogramowanie wytworzone wspólnie z innymi osobami nie podlega ochronie jak program komputerowy i staje się programem komputerowym dopiero po połączeniu z częściami oprogramowania wytworzonymi przez inne osoby.

Upraszczając, organy twierdzą, że w pełni wykonalny i samodzielny program daje prawo do ulgi IP Box, a jego część – powiedzmy kilkadziesiąt linii kodu – już nie. Jest to podejście bardzo upraszczające i nieuwzględniające specyfiki programów komputerowych oraz przepisów w zakresie ich ochrony.

JAK JEST NAPRAWDĘ

Zgodnie z objaśnieniami podatkowymi MF do IP BOX (pkt 80), program komputerowy to w szczególności zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Stwierdzono ponadto, że pojęcie to należy traktować szeroko. 

Wprawdzie brak jest legalnej definicji programu komputerowego, jednak orzecznictwo i doktryna Prawa autorskiego są zgodne w tej kwestii i prezentują następujące stanowisko:

1/ przedmiotem ochrony prawa autorskiego mogą być poszczególne elementy lub nawet krótkie fragmenty (urywki) programu, jeśli tylko one same spełniać będą wymogi podane w art. 1 ust. 1 Prawa autorskiego, tj. elementy programu jako takiego, a więc instrukcje działania dla komputera lub ich zestawy (wyr. TS z 22.12.2010 r., C-393/09, Bezpećnostni softwarova asociace, ECLI:EU:C:2010:816);

2/ do programów komputerowych stosuje się również zasadę wyrażoną w art. 1 ust. 3 Prawa autorskiego, że chronione są także dzieła w postaci nieukończonej, np. wersja pre-alfa, alfa lub beta programu, wydanie testowe lub demonstracyjne (A. Michalak (red.), Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2019 – art. 74).

PODSUMOWANIE

W związku z powyższym, zgodnie z doktryną prawa autorskiego część oprogramowania (fragment kodu, a nawet pojedyncza funkcja o zdefiniowanym wejściu oraz wyjściu) jest utworem w rozumieniu art. 74 tej ustawy.

Podsumowując, wbrew mylącemu tytułowi artykułu popularnego serwisu, PROGRAMISTA DZIAŁAJĄCY W ZESPOLE MOŻE KORZYSTAĆ Z ULGI IP BOX.

Jak wiadomo wraz z wejściem w życie Polskiego Ładu, stawka ryczałtu z tytułu świadczenia klasycznych usług programistycznych, przez co rozumie się tworzenie oprogramowania sensu stricto (pisanie kodu), ulega zmianie z 15% na 12%.

Co jeśli do Twoich obowiązków nie należy wprost pisanie kodu, ale wykonujesz inne usługi, których zakres i charakter łączą się z tworzeniem oprogramowania, a obecny sposób rozliczeń podatkowych, po wejściu Polskiego Ładu, będzie dla Ciebie nie do zaakceptowania?

Rozwiązaniem może być wybór podatku ryczałtowego w wysokości 8,5%.

Ustawa ryczałtowa wskazuję, że stawka 8,5% przysługuje od „przychodów z działalności usługowej”, a zatem innej niż wymieniona została w pozostałych zapisach ustawy, które klasyfikują poszczególne rodzaje usług i przypisują je do innych stawek podatkowych tak jak np. „kodowanie” do stawki 12%.

Powyższe pozwala twierdzić, że jeśli zakres Twoich usług nie jest przypisany do stawki 12%, czyli nie kodujesz, a jesteś na przykład: testerem manualnymarchitektem oprogramowania, itp., to możesz myśleć o stawce 8,5%.

Dlaczego tak się dzieje? Otóż wszystko wynika z kodów PKWiU, czyli kodów określających dokładnie zakres świadczonych usług. Kodu, który opisuje powyższe „stanowiska” nie ma w przepisie mówiącym o 12%, a tym samym możemy domniemywać, że przychody uzyskiwane ze świadczenia usług na powyższych „stanowiskach” są „przychodami z działalności usługowej”.

Oczywiście należy również pamiętać, że w zakres świadczonych usług mogą wchodzić czynności, które są zaklasyfikowane pod stawką 12% lub 15%, ale nie ma problemu żeby na jednej fakturze wskazać kilka pozycji. Wtedy wystarczy prowadzić odpowiednią, prostą ewidencję wskazującą na ten podział.

Niemniej jednak w takiej sytuacji konieczne jest zadanie pytania Krajowej Informacji Skarbowej, czy zakres Twoich obowiązków na pewno mieści się w zakresie „działalności usługowej” i możesz rozliczać się z wykorzystaniem stawki 8,5%. Ponadto warto zadbać o odpowiednie zapisy w umowie, aby zakres obowiązków wprost z niej wynikał.

Nasza usługa pomocy przy weryfikacji zasadności stosowania ryczałtu 8,5% składa się z 2 etapów:

  1. Etap weryfikacji (bezpłatny): na podstawie przesłanych umów z Kontrahentami oraz udzielonych odpowiedzi sprawdzamy, czy jest szansa na uzyskanie pozytywnej interpretacji podatkowej. W przypadku konieczności modyfikacji umowy, również bezpłatnie przygotowujemy odpowiednie zmiany.
  2. Etap przygotowania wniosku: formułujemy wniosek, który przesyłamy do wysłania lub składamy w imieniu Klienta, a następnie, po otrzymaniu wezwania do udzielenia odpowiedzi na pytania, w ramach uiszczonego wynagrodzenia.

Koszt realizacji usługi w zakresie przygotowania wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji do KIS to konkurencyjne 1300 zł netto. W tej cenie przygotowujemy również odpowiedzi na pytania zadane przez KIS bez względu na ich ilość.

Zapraszamy do kontaktu https://kancelariachabrowski.pl/kontakt/ lub bezpośrednio do Radcy Prawnego Mateusza Chabrowskiego pod numerem +48 509 094 447

Podsumowując, stawka 8,5% może stanowić ciekawe i proste rozwiązanie problemów, które wniesie ze sobą Polski Ład (między innymi) dla:

Zarówno programistom, jak i spółkom z obszaru nowych technologii pomagamy w zakresie otrzymania zwrotu zapłaconego podatku za lata 2019-2021 z wykorzystaniem ulgi IP BOX. Koszt to 1000 zł netto. Cena jest znana od początku i stała. Nie mamy ukrytych kosztów.

Ulga IP BOX działa od 2019 r, co oznacza, że od tego roku możliwe jest dokonanie korekty zeznania podatkowego i otrzymania zwrotu części zapłaconego podatku. Ulga dotyczy każdego, kto dzięki prowadzeniu działalności badawczo-rozwojowej czerpie dochody z autorskiego prawa do programu komputerowego. Zatem wystarczy, że tworzysz kod na umowie B2B i uzyskujesz z tego tytułu dochody.

W związku z wejściem w życie postanowień Polskiego Ładu wielu osób korzystających obecnie z rozliczenia podatkowego w formie skali lub liniowej zdecydowało się lub zdecyduje się na wybranie podatku ryczałtowego w wysokości 12%, co wyklucza możliwość korzystania z ulgi IP BOX.

Powyższe nie oznacza zamknięcia drogi do złożenia korekty zeznania podatkowego i uzyskania zwrotu nadpłaconego podatku w latach 2019, 2020 i rozliczenia roku 2021 z wykorzystaniem ulgi IP BOX.

Wnioskiem może być również objęty rok 2022 i lata kolejne, jeśli nie został wybrany ryczałt jako forma opodatkowania w roku 2022.

Otrzymanie pozytywnej interpretacji jest praktycznie warunkiem koniecznym do skorzystania z ulgi IP BOX, jako że pozwala ona na bezpieczne rozliczenie podatku na preferencyjnych zasadach i uzyskania zwrotu nadpłaconego podatku w latach 2019, 2020 oraz 2021.

Uzyskaliśmy dla naszych Klientów ponad 2130 pozytywnych interpretacji indywidualnych.

Możliwe jest dokonanie korekty zeznania podatkowego i rozliczenie w oparciu o IP BOX wstecz – od 2019 roku.

Odzyskaj należne Ci pieniądze za lata 2019 i 2020. Rozlicz rok 2021 w oparciu o IP BOX pomimo wyboru ryczałtu 12%. Jednym wnioskiem obejmujemy wszystkie lata od 2019 do 2021.

Koszt realizacji usługi IP BOX w zakresie przygotowania wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji do KIS to konkurencyjne 1000 zł netto. W tej cenie przygotowujemy również odpowiedzi na pytania zadane przez KIS bez względu na ich ilość. Usługę realizujemy w 100% zdalnie.

W przypadku wyboru dodatkowo usługi w zakresie realizacji części księgowej (etapu rozliczeniowego)zapewniamy kontakt do najlepszych specjalistek, które kompleksowo przeprowadzą ten etap i przygotuję wszelkie niezbędne dokumenty.

Dla minimum 2 osób, które pomyślnie przejdą etap weryfikacji przewidziana jest 10% zniżka.

Nasza usługa pomocy przy uzyskaniu ulgi IP BOX składa się z 3 etapów:

Ile realnie można zaoszczędzić dzięki IP BOX:

Twój dochód rocznyPodatek przed IP BOXPodatek z IP BOXKorzyść
100 000 zł19 000 zł5000 zł14 000 zł
150 000 zł28 500 zł7500 zł21 000 zł
250 000 zł47 500 zł12 500 zł35 000 zł

Zapraszamy do kontaktu https://kancelariachabrowski.pl/kontakt/ lub bezpośrednio do Radcy Prawnego Mateusza Chabrowskiego pod numerem +48 509 094 447

Naszą przewagą jest indywidualne podejście, doświadczenie oraz profesjonalizm Radców Prawnych na każdym etapie wykonywanej usługi.

Możemy zaproponować Wam bardzo konkurencyjną cenę wykonania usługi, gdyż jest ona realizowana przez nas osobiście – w ramach działalności Kancelarii.

Z jednakowo wysoką motywacją wspieramy podmioty prawa handlowego, jak i indywidualnych programistów.

Najczęściej zadawane pytania:

Za jakie lata mogę otrzymać zwrot?

Zwrot nadpłaconego podatku możliwy jest za lata 2019, 2020 i rozliczenie roku 2021r. Wybór ryczałtu w roku 2022 nie przekreśla otrzymania zwrotu.

Jakie formy prowadzenia działalności mogą skorzystać z IP BOX?

Każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą ma możliwość skorzystania z Ulgi IP BOX, np. osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, wspólnicy spółek osobowych, spółki z o. o. 

Jak długo zajmuje przygotowanie wniosku?

Czas potrzebny na przygotowanie wniosku wynosi do 7 dni od momentu udzielenia odpowiedzi na nasze pytania.

Jak długo czeka się na wydanie interpretacji?

Interpretacja jest wydawana przez KIS mniej więcej w terminie 2 miesięcy od momentu złożenia wniosku.

Czy w przypadku zmiany klienta należy wnosić ponownie o wydanie interpretacji?

Indywidualna interpretacja podatkowa wiąże co do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Jednakże, zmiana jedynie kontrahenta nie jest na tyle istotną różnicą, aby decyzja organu straciła ważność.

Ile można zyskać?

W przypadku ulgi IP BOX nie można z góry obliczyć dokładnej sumy, jaką można zaoszczędzić, jednak szacunkowo jest to różnica pomiędzy podatkiem dochodowym, który jest odprowadzany na zasadach ogólnych (19% bądź 17%/32%), a preferencyjną stawką 5%. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że w przypadku standardowej działalności programistycznej średnio 90% wynagrodzenia jest objęte Ulgą IP BOX.

Jak wygląda ewidencja IP BOX, co powinno się w niej zawierać

Najważniejszym elementem ewidencji IP BOX jest wskazanie projektów wraz związanymi z nimi faktur VAT. Następnie trzeba ustalić jaki jest % wynagrodzenia osiąganego ze sprzedaży praw autorskich z danej faktury, a w tym może pomóc, np. ewidencja czasu pracy bądź raporty wykonywanych zadań. Formalnymi aspektami jest już odpowiednie przypisanie kosztów oraz obliczenie wskaźnika Nexus.

Zachęcam do zapoznania się z krótkimi artykułami zawierającymi case study oraz wyjaśnienie wątpliwości co do pracy zespołowej:

Ulga IP BOX działa od 2019 r. Dotyczy każdego, kto dzięki prowadzeniu działalności badawczo-rozwojowej czerpie dochody z autorskiego prawa do programu komputerowego. Zatem wystarczy, że tworzysz kod na umowie B2B i uzyskujesz z tego tytułu dochody.

Korzystanie z ulgi IP BOX i stanowi bardzo dobrą alternatywę dla ryczałtu, gdyż po pierwsze pozwoli dokonać korekty zeznań podatkowych za lata 2019, 2020, 2021 oraz 2022 jak również pozwoli odliczać ponoszone koszty przy jednoczesnym zniwelowaniu negatywnego wpływu podwyższonej składki zdrowotnej.

Otrzymanie pozytywnej interpretacji jest praktycznie warunkiem koniecznym do skorzystania z ulgi IP BOX, jako że pozwala ona na bezpieczne rozliczenie podatku na preferencyjnych zasadach.

Zapraszamy do kontaktu https://kancelariachabrowski.pl/kontakt/ lub bezpośrednio do Radcy Prawnego Mateusza Chabrowskiego pod numerem +48 509 094 447

Z ulgi IP BOX z powodzeniem mogą korzystać:

Uzyskaliśmy dla naszych Klientów ponad 4230 pozytywnych interpretacji indywidualnych. Nasza cena jest zmienna i aktualna (04.10.2023) i wynosi 1000 zł netto.

Możliwe jest dokonanie korekty zeznania podatkowego i rozliczenie w oparciu o IP BOX wstecz – od 2019 roku. Odzyskaj należne Ci pieniądze za lata 2019, 2020, 2021 oraz 2022.

Koszt realizacji usługi IP BOX w zakresie przygotowania wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji do KIS to konkurencyjne 1000 zł netto. Gwarantujemy 100% zwrotu pieniędzy w przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku przez KIS.

W tej cenie przygotowujemy również odpowiedzi na pytania zadane przez KIS bez względu na ich ilość. Całość prac wykonują Wspólnicy Kancelarii Pan Mateusz oraz Pani Anna co zapewnia jakość oraz umożliwia zaoferowanie konkurencyjnej ceny.

W przypadku wyboru dodatkowo usługi w zakresie realizacji części księgowej (etapu rozliczeniowego)zapewniamy kontakt do najlepszych specjalistek, które kompleksowo przeprowadzą ten etap i przygotuję wszelkie niezbędne dokumenty.

Dla minimum 2 osób, które pomyślnie przejdą etap weryfikacji przewidziana jest 10% zniżka.

Nasza usługa pomocy przy uzyskaniu ulgi IP BOX składa się z 3 etapów:

Ile realnie można zaoszczędzić dzięki IP BOX:

Twój dochód rocznyPodatek przed IP BOXPodatek z IP BOXKorzyść
100 000 zł19 000 zł5000 zł14 000 zł
150 000 zł28 500 zł7500 zł21 000 zł
250 000 zł47 500 zł12 500 zł35 000 zł

Zapraszamy do kontaktu https://kancelariachabrowski.pl/kontakt/ lub bezpośrednio do Radcy Prawnego Mateusza Chabrowskiego pod numerem +48 509 094 447

Naszą przewagą jest indywidualne podejście, doświadczenie oraz profesjonalizm Radców Prawnych na każdym etapie wykonywanej usługi.

Możemy zaproponować Wam bardzo konkurencyjną cenę wykonania usługi, gdyż jest ona realizowana przez nas osobiście – w ramach działalności Kancelarii.

Najczęściej zadawane pytania:

Jakie formy prowadzenia działalności mogą skorzystać z IP BOX?

Każdy podmiot prowadzący działalność gospodarczą ma potencjalną możliwość skorzystania z Ulgi IP BOX, np. osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, wspólnicy spółek osobowych, spółki z o. o.

Jak długo zajmuje przygotowanie wniosku?

Czas potrzebny na przygotowanie wniosku wynosi do 7 dni od momentu udzielenia odpowiedzi na nasze pytania.

Jak długo czeka się na wydanie interpretacji?

Interpretacja jest wydawana przez KIS mniej więcej w terminie 2,5 miesięcy od momentu złożenia wniosku.

Czy w przypadku zmiany klienta należy wnosić ponownie o wydanie interpretacji?

Indywidualna interpretacja podatkowa wiąże co do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego. Jednakże, zmiana jedynie kontrahenta nie jest na tyle istotną różnicą, aby decyzja organu straciła ważność.

Ile można zyskać?

W przypadku ulgi IP BOX nie można z góry obliczyć dokładnej sumy, jaką można zaoszczędzić, jednak szacunkowo jest to różnica pomiędzy podatkiem dochodowym, który jest odprowadzany na zasadach ogólnych (19% bądź 17%/32%), a preferencyjną stawką 5%. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że w przypadku standardowej działalności programistycznej średnio 80%-90% wynagrodzenia jest objęte Ulgą IP BOX.

Jak wygląda ewidencja IP BOX, co powinno się w niej zawierać

Najważniejszym elementem ewidencji IP BOX jest wskazanie projektów wraz związanymi z nimi faktur VAT. Następnie trzeba ustalić jaki jest % wynagrodzenia osiąganego ze sprzedaży praw autorskich z danej faktury, a w tym może pomóc, np. ewidencja czasu pracy bądź raporty wykonywanych zadań. Formalnymi aspektami jest już odpowiednie przypisanie kosztów oraz obliczenie wskaźnika Nexus.

Zachęcam do zapoznania się z krótkimi artykułami zawierającymi case study oraz wyjaśnienie wątpliwości co do pracy zespołowej:

W co najlepiej przekształcić spółkę komandytową?

W Sejmie uchwalono nowelizację ustawy o CIT. Jej najistotniejsze rozwiązanie zakłada objęcie spółek komandytowych podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). W praktyce oznacza to, że w większości przypadków nie będzie się już opłacało prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki komandytowej. Nowe regulacje mają wejść w życie w maju 2021 r. Przedsiębiorcy mają ostatnią chwilę na podjęcie decyzji na przekształcenie spółki komandytowej.

Przekształcenie spółki komandytowej w spółkę jawną

W przypadku spółki komandytowej zawiązanej przez osoby fizyczne przekształcenie w spółkę jawną może być dobrym wyborem. Na pewno wiąże się z mniejszą liczbą formalności oraz mniejszymi kosztami prowadzenia działalności niżeli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Cały proces przekształcenia można przeprowadzić w półtora do dwóch miesięcy. Nie jest to jednak rozwiązanie dla każdego. A to dlatego, że w spółce jawnej, która jest spółką osobową, wspólnicy ponoszą w zasadzie nieograniczoną odpowiedzialność za długi wobec osób trzecich. Każdy ze wspólników odpowiada więc całym majątkiem za ewentualne długi. Pewną możliwością uniknięcia powyższej niedogodności jest  zawarcie porozumienia przez wspólników, w których określone zostaną inne zasady odpowiedzialności, które mogą ograniczyć ryzyko jednego z prowadzących biznes.

Przekształcenie spółki komandytowej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością

Jeśli jednak działalność prowadzona jest na większą skalę lub przedkłada bezpieczeństwo nad trochę więcej formalności i wyższy koszt operacji, to optymalnym wyborem wydaje się przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

W takim przypadku, odpowiedzialność wspólników spółek kapitałowych jest ograniczona do wysokości kapitału spółki, który wynosi minimum 5000 zł. To zaś oznacza, że prowadzący działalność wspólnicy, w razie niepowodzenia, nie będą musieli spłacać przez lata, ze swojego prywatnego majątku, wierzycieli. Warunkiem jest to, by w odpowiednim czasie – gdy się już dostrzeże, że nie ma szans na powodzenie przedsięwzięcia – złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. 

Korzyścią z przekształcenia w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością może być także większa elastyczność przy przeprowadzaniu zmian struktury własnościowej. Wadą może być czas potrzebny na przekształcenie, który sięgać może nawet pół roku. Jeżeli więc ktoś jest zdecydowany, że chce zrezygnować z prowadzenia działalności w formie spółki komandytowej, to działania powinien podjąć niezwłocznie, aby zdążyć przed wejściem w życie nowych przepisów.

Zapraszamy do kontaktu w celu przeanalizowania Państwa sytuacji i wybrania dogodnej formy przekształcenia https://kancelariachabrowski.pl/kontakt/

Kto?

Programista prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.

Zakres projektu.

Innowacyjne oprogramowanie służące do obsługi internetowych kampanii marketingowych wykorzystujące sztuczną inteligencję.

Zakres obowiązków programisty.

Pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym dochody uzyskiwane przez programistę z tytułu zbywania autorskich praw do oprogramowania, które powstaje w ramach prac prowadzonych przez programistę są dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o  których mowa w art. 30ca ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i tym samym Wnioskodawca uprawniony jest do opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tego tytułu przy zastosowaniu stawki 5%, o której mowa w art. 30ca ww. ustawy?

Odpowiedź Krajowej Informacji Skarbowej

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należy, że prowadzona przez Wnioskodawcę działalność gospodarczą, w ramach której wytwarza kwalifikowane IP spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej, o której mowa w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto jak wynika z opisu stanu faktycznego Wnioskodawca tworzy i modyfikuje oprogramowanie, które podlega ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Powyższe oznacza zatem, że tworzone i modyfikowane przez Wnioskodawcę oprogramowanie, stanowi kwalifikowane prawa własności intelektualnej w rozumieniu art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z opisu zdarzenia wynika także, że Wnioskodawca prowadzi odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję zgodnie z wymogami art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w sposób umożliwiający ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. 

Należy zatem stwierdzić, że dochód uzyskany ze zbycia autorskich praw do tworzonego przez Wnioskodawcę oprogramowania, kwalifikuje się do dochodów ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Tym, samym Wnioskodawca może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów z tego tytułu według stawki 5%.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi również kwestia uznania wskazanych wydatków związanych z zakupem sprzętu komputerowego, kosztów ogólnych prowadzenia działalności (materiały szkoleniowe i edukacyjne, doskonalenie zawodowe) oraz kosztów łącza internetowego za koszty prowadzonej bezpośrednio przez niego działalności badawczo-rozwojowej związanej z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej.

Należy zatem przyjąć, że jeżeli podatnik poniósł rzeczywiście wydatki, które kwalifikują się jako koszty prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej, to wydatki związane z wytworzeniem w ramach tej działalności kwalifikowanego prawa własności intelektualnej należy uznać za koszty faktyczne poniesione przez podatnika na prowadzoną bezpośrednio przez niego działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, z zastrzeżeniem art.30ca ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego –ww. koszty ponoszone przez Wnioskodawcę, przy zachowaniu właściwej proporcji, mogą stanowić koszty faktycznie poniesione na działalność badawczo-rozwojową z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Słowo komentarza

Powyższy case study został opracowany na podstawie kolejnego wniosku, który Kancelaria przygotowała dla jednego z Klientów. Jest to jedna z wielu spraw, które Kancelaria miała przyjemność prowadzić. We wszystkich analogicznych przypadkach Klienci uzyskiwali pozytywne indywidualne interpretacje podatkowe. 

Jak zostało wykazane oraz potwierdzone przez Krajową Informację Skarbową, jeśli programista tworzy i rozwija oprogramowanie może on korzystać z ulgi IP BOX. Więcej informacji ogólnych znajdziesz: https://kancelariachabrowski.pl/ip-box-dla-programisty/

Przypominamy, że 13 lipca 2020 r. upływa termin na zgłoszenie informacji o beneficjentach rzeczywistych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR).

Obowiązek dotyczy spółek, które zostały wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) przed dniem wejścia w życie przepisów o CRBR, tj. przed 13 października 2019 r.

Spółki, które zostały wpisane do KRS po 13 października 2019 r., mają obowiązek zgłaszać dane do CRBR nie później niż w terminie 7. dni od dnia wpisu do KRS.

Kto zgłasza i aktualizuje dane w CRBR

Jak zgłosić dane do CRBR

Zgłoszenie danych do CRBR jest bezpłatne i odbywa się wyłącznie elektronicznie na stronie rejestru CRBR.

Weszła w życie znowelizowana tarczę antykryzysową, która umożliwia mikroprzedsiębiorcom otrzymanie pożyczki w kwocie  5000 zł na pokrycie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej bez konieczności zatrudniania jakichkolwiek pracowników.

Już po upływie 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki, mikroprzedsiębiorca ma prawo złożyć wniosek o jej umorzenie. Nie musi on zatrudniać pracowników. Wymogiem jest to, aby prowadził nieprzerwanie działalność gospodarczą co najmniej przez 3 miesiące od dnia udzielenia pożyczki.

Pożyczka ma na celu pokrycie kosztów prowadzenia działalności np.:

a nie zaś stanowić pomoc na „prywatne koszty życia codziennego” jak np.:

Należy zaznaczyć, że uzyskanie już innej pomocy przewidzianej na podstawie przepisów tarczy antykryzysowej np. świadczenia postojowego czy zwolnienia z opłacania składek na rzecz ZUS-u nie stoi przeciwko temu by przedsiębiorca starał się o pożyczkę w kwocie 5000 zł, jeżeli nadal ponosi negatywne skutki ekonomiczne „koronawirusa”. 

O pożyczkę mogą ubiegać się zarówno osobowy prowadzące działalność gospodarczą jak i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółki osobowe.

Zgodnie z zapisami ustawy wnioski o uzyskanie mikropożyczki należy złożyć do właściwego Powiatowego Urzędu Pracy ze względu na miejsce działalności. Wniosek można złożyć elektronicznie poprzez portal www.praca.gov.pl.

W przypadku chęci uzyskania pomocy ze złożeniem wniosku prosimy o kontakt.

Kto?

Programista prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą.

Zakres projektu.

Innowacyjne oprogramowanie służące do obsługi internetowych platform umożliwiających zawieranie sportowych zakładów bukmacherskich.

Zakres obowiązków programisty.

Pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym dochody uzyskiwane przez programistę z tytułu zbywania autorskich praw do oprogramowania, które powstaje w ramach prac prowadzonych przez programistę są dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o  których mowa w art. 30ca ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i tym samym Wnioskodawca uprawniony jest do opodatkowania dochodów uzyskiwanych z tego tytułu przy zastosowaniu stawki 5%, o której mowa w art. 30ca ww. ustawy?

Odpowiedź Krajowej Informacji Skarbowej

Odnosząc powyższe przepisy podatkowe do przedstawionego opisu sprawy, należy wskazać, że:

  1. Wnioskodawca tworzy oprogramowanie komputerowe w ramach indywidualnej działalności gospodarczej;
  2. Wnioskodawca tworzy oprogramowanie w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej spełniającej definicje wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych;
  3. wytwarzane przez Wnioskodawcę oprogramowanie oraz dodawane nowe funkcjonalności podlegają ochronie prawnej na podstawie art. 74 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
  4. Wnioskodawca jest właścicielem wytwarzanego oprogramowania;
  5. Wnioskodawca dokonuje odpłatnego przeniesienia autorskich praw majątkowych do wytworzonego oprogramowania, wynagrodzenie z tego tytułu uwzględniane jest w cenie świadczonych usług;
  6. Wnioskodawca prowadzi odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów szczegółową ewidencję w sposób zapewniający wyodrębnienie poszczególnych kwalifikowanych praw własności intelektualnej oraz ustalenie przychodu, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej oraz w sposób pozwalający na wyodrębnienie kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu.

Należy także wskazać, że oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r, poz. 1231 z późn. zm.). Stąd oprogramowanie może być uznane za kwalifikowane IP, w świetle art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.

Zgodnie z art. 74 ust. 2 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.

Mając powyższe na uwadze, dochód z tytułu przeniesienia praw do opisanego przez Wnioskodawcę Oprogramowania, które stanowi utwór prawnie chroniony i zostało wytworzone w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, kwalifikuje się do dochodów z kwalifikowanego IP. To oznacza, że Wnioskodawca może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów z tego tytułu według stawki 5%.

Słowo komentarza

Powyższy case study został opracowany na podstawie wniosku, który Kancelaria przygotowała dla jednego z Klientów. Jest to jedna z wielu spraw, które Kancelaria miała przyjemność prowadzić. We wszystkich analogicznych przypadkach Klienci uzyskiwali pozytywne indywidualne interpretacje podatkowe. 

Jak zostało wykazane oraz potwierdzone przez Krajową Informację Skarbową, jeśli programista tworzy i rozwija oprogramowanie może on korzystać z ulgi IP BOX. Więcej informacji ogólnych znajdziesz: https://kancelariachabrowski.pl/ip-box-dla-programisty/

Specustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw oparta jest na pięciu filarach: obronie przed utratą miejsc pracy, wsparciu dla służby zdrowia, bezpieczeństwie systemu finansowego, wsparciu dla przedsiębiorców i inwestycji publicznych została podpisana przez Prezydenta i weszła w życie. 

Dopłata do pensji pracowników

Pomoc będzie kierowana do firm, które spełnią określone wymagania:

  1. nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 01.01.2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia COVID 19, lub
  2. nie mniej niż o 25 %, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 01.01.2020 r., w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.

Przedsiębiorca, który w związku ze spadkiem obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID 19 może obniżyć wymiar czasu pracy pracownika o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy. Przy tak obniżonym wymiarze czasu pracy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dofinansuje wynagrodzenie pracownika maksymalnie do wysokości 40% przeciętnego wynagrodzenia plus składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń. tj. 2 452,27 zł.

Przykład. Jan Kowalski zarabiał 4800 zł (czyli tyle, ile wynosi przeciętne wynagrodzenie). Państwo dołoży 1920 zł do jego pensji. Tyle samo, czyli 1920 zł, zapłaci pracodawca.

Postojowe dla pracowników

Pomoc będzie kierowana do firm, które spełnią określone wymagania:

  1. nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 01.01.2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia COVID 19, lub
  2. nie mniej niż o 25 %, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 01.01.2020 r., w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego.

W związku ze spadkiem obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID 19, pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Dzięki środkom z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych pracodawca otrzyma teraz dofinansowanie do wynagrodzenia w okresie przestoju w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia plus składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń, czyli 1 533,09 zł, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Przykład. Jeżeli firma ma przestój i pracownicy nie przychodzą do pracy, pracodawca musi im płacić zawsze pensję minimalną ale nie mniej niż 50 proc. tego co obecnie zarabiają. Jan Kowalski zarabia 6000 zł brutto. Gdy firma ogłosi postój pracodawca będzie mógł obniżyć pensję Kowalskiemu do 3000 zł brutto (o 50 proc.). 

Oba świadczenia przysługiwać będą przez łączny okres 3 miesięcy od dnia podpisania umowy o wypłatę świadczeń. Wnioski mogą (powinny) być składane elektronicznie. Wnioski są składane do Dyrektorów Wojewódzkich Urzędów Pracy – wszelkie wnioski będą publikowane na stronach internetowych Wojewódzkich Urzędów Pracy.

Zwolnienie na trzy miesiące ze składek ZUS, ale tylko dla samozatrudnionych, mikroprzedsiębiorców zatrudniających do 9 osób.

Państwo przejmie na 3 miesiące pokrycie składek do ZUS od przedsiębiorców działających przed 1 lutego br. Zwolnienie dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Ze zwolnienia mogą skorzystać także samozatrudnieni z przychodem do 15 681 zł (300% przeciętnego wynagrodzenia) miesięcznie, którzy opłacają składki tylko za siebie. Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, FGŚP, FEP. Zarówno przedsiębiorca, jak i pracujące dla niego osoby zachowają prawo do świadczeń zdrowotnych i z ubezpieczeń społecznych za okres zwolnienia ze składek. Przedsiębiorcy opłacający składki na własne ubezpieczenia i osoby z nimi współpracujące zachowują prawo do świadczeń w razie choroby i macierzyństwa jeżeli były w dobrowolnym ubezpieczeniu chorobowym na 1 lutego 2020 r.

Ze zwolnienia ze składek nie skorzystają firmy, które znajdowały się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowały należności, w tym składek pobieranych przez ZUS. Wynika to z regulacji UE.

Jak złożyć wniosek?

  1. Aby otrzymać zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek należy złożyć do ZUS wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacenia należności z tytułu składek (RDZ).
  2. Wniosek o zwolnienie może zostać przekazany:
    • drogą elektroniczną przez PUE ZUS;
    • za pośrednictwem poczty,
    • osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty (bez kontaktu z pracownikiem ZUS).
  3. Do wniosku elektronicznego należy załączyć informacje wymagane przez Komisję Europejską w związku z  udzielaną pomocą publiczną (Komunikat 2020/C 91 I/01) – załącznik do wniosku RDZ.

Świadczenie postojowe dla osób, które wykonują umowy cywilnoprawne (umowy zlecenia, agencyjne, o dzieło).

Świadczenie co do zasady wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagrodzenia) i jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane. W przypadku wykonujących umowy cywilnoprawne, których suma przychodów z umów cywilnoprawnych w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym złożony został wniosek o świadczenie postojowe wynosi do 1299,99 zł (mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2020 r.), to świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tych umów. Warunkiem uzyskania świadczenia jest, aby przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie przekraczał 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Poza tym zawarcie umowy musi nastąpić przed 1 lutego br.

Warunki konieczne do spełnienia:

  1. Umowa cywilnoprawna została zawarta przed 1 lutego 2020 r.
  2. Suma przychodów z umów cywilnoprawnych w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym złożono wniosek o świadczenie postojowe wynosi do 1 299,99 zł (mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2020 r.), to świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tych umów.
  3. Przychód z umowy cywilnoprawnej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym złożono wniosek o świadczenie postojowe nie przekroczył kwoty wyliczonej jako 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku.
  4. Nie posiada się innego tytułu do ubezpieczeń społecznych.
  5. Zamieszkanie na terytorium Polski i obywatelstwo RP lub prawo czasowego lub stałego pobytu na terytorium RP.
  6. Nie jest możliwe wykonywanie umowy cywilnoprawnej w całości lub w części z powodu przestoju w prowadzeniu działalności.

Jak złożyć wniosek?

  1. Aby otrzymać świadczenie postojowe zleceniodawca lub zamawiający musi złożyć do ZUS wniosek o świadczenie postojowe (RSP-C).
  2. Zleceniodawca lub zamawiający musi otrzymać oświadczenia zleceniobiorcy, że nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu i o kwocie przychodów z innych umów.
  3. Jeżeli zleceniobiorca zawarł więcej niż 1 umowę cywilnoprawną, każdy zleceniodawca lub zamawiający składa wniosek odrębnie dla każdej umowy.
  4. Wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do ZUS najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii.
  5. Zleceniodawca lub zamawiający może przekazać wniosek:
    • drogą elektroniczną przez PUE ZUS, 
    • za pośrednictwem poczty,
    • osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty (bez kontaktu z pracownikiem ZUS).
  6. Do wniosku musi zostać dołączona kopia umowy cywilnoprawnej.

Ulga w opłacaniu składek bez opłaty prolongacyjnej – odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek

Ulga dotyczy wszystkich płatników składek. Dotyczy składek za przedsiębiorcę i pracujące dla niego osoby. Nie ma znaczenia od kiedy płatnik prowadzi działalność. Nie ma też znaczenia wielkość jego firmy. Z ulgi mogą skorzystać także samozatrudnieni.

Ulga dotyczy składek od stycznia 2020 r. Dzięki uldze można opłacić składki do ZUS w dłuższym czasie. Jeśli płatnik złoży wniosek przed terminem płatności składek, nie poniesie żadnych kosztów związanych z ulgą. Jeśli wniosek złoży po terminie opłacania składek, ZUS naliczy odsetki za zwłokę na dzień złożenia wniosku.

Nie ma żadnych ograniczeń co do wysokości składek, których dotyczy ulga. Pamiętaj jednak, że ulga dotyczy składek za okres od stycznia 2020 r.

Skorzystanie z ulgi nie wyklucza możliwość skorzystania z innych form wsparcia w ramach Tarczy Antykryzysowej.

Jak złożyć wniosek?

  1. Aby otrzymać uzyskać odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty należności z tytułu składek należy złożyć do ZUS wniosek o ulgę (RDU);
  2. Wniosek o ulgę możesz przekazać:
    • drogą elektroniczną przez PUE ZUS,
    • za pośrednictwem poczty,
    • osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty (bez kontaktu z pracownikiem ZUS).

Świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą

Świadczenie co do zasady wynosi 2080 zł (80% minimalnego wynagrodzenia) i jest nieoskładkowane oraz nieopodatkowane. Warunkiem uzyskania świadczenia jest, aby przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie przekroczył 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku. Poza tym rozpoczęcie działalności musi nastąpić przed 1 lutego br. Przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku musi spaść o co najmniej 15% w stosunku do miesiąca poprzedniego.

Nie trzeba zawieszać działalności, ale świadczenie przysługuje także samozatrudnionym, którzy zawiesili ją po 31 stycznia br. jeżeli przychód z tej działalności z poprzedniego miesiąca nie przekroczył 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

Samozatrudnieni rozliczający się w formie karty podatkowej, którzy korzystają ze zwolnienia z podatku VAT,  otrzymają świadczenie postojowe w wysokości 1300 zł.

Jak złożyć wniosek?

  1. Aby otrzymać świadczenie postojowe należy złożyć do ZUS wniosek o świadczenie postojowe (RSP-D);
  2. Wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii.
  3. Wniosek można przekazać:
    • drogą elektroniczną przez PUE ZUS,
    • za pośrednictwem poczty,
    • osobiście w placówce ZUS – do skrzynki na dokumenty (bez kontaktu z pracownikiem ZUS)

Niskoprocentowa pożyczka z Funduszu Pracy dla mikroprzedsiębiorców.

Z pożyczki mogą skorzystać mikroprzedsiębiorcy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tj. przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

  1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
  2. osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro),

którzy prowadzili działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r. w celu pokrycia bieżących kosztów prowadzenia tej działalności.

Pożyczka jest udzielana ze środków Funduszu Pracy do wysokości 5 tys. zł, zaś jej oprocentowanie jest stałe i wynosi w skali roku 0,05 stopy redyskonta weksli przyjmowanych przez Narodowy Bank Polski.

Okres spłaty pożyczki nie może być dłuższy niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.

Pożyczka wraz z odsetkami na wniosek mikroprzedsiębiorcy podlega umorzeniu, pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia, nie zmniejszy stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r.

Wniosek o pożyczkę mikroprzedsiębiorca składa do powiatowego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, po ogłoszeniu naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.

Inne rozwiązania zawarte w tarczy antykryzysowej: